Einde van dag 1 van de Algemene Politieke Beschouwingen
Daarmee is de eerste termijn van de zijde van de Kamer ten einde. Kamervoorzitter Arib sluit de vergadering. Vrijdag zal premier Rutte ingaan op alle gestelde vragen. Dat is uiteraard weer live te volgen op deze site.
© ANP — Premier Mark Rutte tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen Baudet hekelt de Algemene Politiek Beschouwingen. ,,Dit gekeuvel hier vandaag, dit moreel vliegen afvangen in de hoop het Achtuurjournaal te halen, waarom? Het is zinloos." De immigratie wordt steeds problematischer, stelt Baudet. ,,Kinderen van nu worden een minderheid in eigen land."
Kuzu is klaar. Daarmee komen we bij de laatste spreker: Thierry Baudet (FvD). Hij begint met een soort poëzie over de 'mooie dingen' in het leven. Die toon mist hij bij het kabinet, zegt hij.
Waarom zijn we niet in staat ons hiertegen te verzetten, gaat Kuzu verder. ,,De politieke orde heeft ons een denkwijze opgelegd die elke verandering tegen moet gaan."
© ANP — Tunahan Kuzu (DENK) Ook Kuzu oordeelt keihard over het kabinetsvoornemen de dividendbelasting af te schaffen. Een cadeau van 2 miljard euro aan grote bedrijven en buitenlandse aandeelhouders. ,,Dat wordt afgetroggeld van hardwerkende Nederlanders. Dat is diefstal."
We gaan door met Tunahan Kuzu (Denk), die een opvallende foto bij zich heeft. Hij heeft een print van de selfie van vicepremier Hugo de Jonge mee tijdens het concert van Anouk. Op de foto staan ook premier Rutte, minister Bruno Bruins en staatssecretaris Barbara Visser. Het bericht kwam vlak vóór het tijdstip dat de rechtbank naar buiten bracht dat de Armeense kinderen Lili en Howick mochten worden uitgezet.
,,Exemplarisch voor de kloof tussen politiek en de burger", zegt Kuzu. ,,En die kloof wordt groter. Mensen met een fors inkomen gaan er op vooruit, terwijl mensen met een klein inkomen er soms zelfs op achteruit gaan."
© Twitter/Hugo de Jonge — De foto die Hugo de Jonge verstuurde vanaf het concert van Anouk De volgende spreker is Kees van der Staaij (SGP). ,,De afschaffing van de dividendbelasting is het bekendste zorgenkind van Rutte III. Is er echt geen andere oplossing te verzinnen voor het versterken van het vestigingsklimaat?", vraagt hij zich af.
© ANP — Kees van der Staaij (SGP) Thieme is klaar, door met 50Plus-voorman Henk Krol. ,,Leden thuis zien dat de Kamerleden vooral bezig zijn met hun partijbelang, boven het algemeen belang", verzucht hij. De koopkrachtstijging gaat hem niet ver genoeg. Hij wil daarnaast dat de aow-leeftijd weer omlaag gaat.
Thieme vraagt zich openlijk af voor wie premier Rutte zich inzet. ,,Zijn het de burgers of de multinationals? Waarom slaat hij de belangen van de onze ouders, kinderen en dieren zo achteloos in de wind?"
© ANP — Marianne Thieme (PvdD) Segers is klaar. Het woord is aan Marianne Thieme (PvdD). ,,Ik maak me grote zorgen. We zijn nog heel ver verwijderd van de klimaatdoelstellingen", start ze haar betoog. ,,Nog nooit heb ik zulke zelfgenoegzame politieke propaganda gezien bij een miljoenennota", oordeelt ze keihard. ,,Mensen, dieren en klimaat zijn het kind van de rekening."
Segers rondt af: ,,Groei is belangrijk. Maar alleen als iedereen meetelt, als we oog hebben voor onze jongeren én onze ouderen, als we onze kerkpleinen en sportkantines koesteren en als we goed voor de schepping zorgen. Alleen dán gaat het niet alleen goed met onze economie, maar –stapje voor stapje- ook met ons land."
Nog altijd geen interrupties bij de inbreng van Segers.
Ook de toekomst van de jongere generaties baart Segers zorgen. ,,Het is voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog dat er een generatie van jongeren is die slechter af is dan hun ouders." Jongeren van 35 jaar verdienen gemiddeld minder dan hun ouders op die leeftijd, meldde het FD laatst. ,,Vooral voor de groep minstverdienende jongeren is het steeds moeilijker om van een dubbeltje een kwartje te worden. Ook komen ze moeilijker aan een baan en hebben ze meer last van schulden." Hij roept het kabinet op nadrukkelijk aandacht aan deze groep te schenken,.
Segers: ,,We zien dat onze samenleving steeds verder verdeeld raakt. Dat de onderlinge verschillen steeds hardnekkiger worden. En dat de zorgen over onze omgangsvormen toenemen.
Economische voorspoed is fijn, maar het moet ook op andere vlakken goed gaan, benadrukt Segers. ,,Dit kabinet heeft zich voorgenomen om kloven te overbruggen en tegenstellingen kleiner te maken. En het is deze missie waar ik het kabinet steeds aan zal blijven herinneren. Dat is gezien de sociale staat van Nederland nodig."
Segers deelt een compliment uit aan de PvdA, als een van de vaders van het economisch herstel. ,,Het is deze partij die vijf jaar lang de verantwoordelijkheid voor het overwinnen van de economische crisis heeft gevoeld. En het is de PvdA die die verantwoordelijkheid ook heeft genomen."
Lodewijk Asscher is klaar met zijn betoog. De volgende spreker is Gert-Jan Segers (ChristenUnie). ,,De cijfers voor volgend jaar zien er goed uit. Zelfs beter dan eerste voorspellingen van voor de zomer. Het kabinet heeft er nog een schepje bovenop kunnen doen voor de lage inkomens."
© ANP — Lodewijk Asscher Asscher hoop dat Rutte bereid is te luisteren naar de 'stem van het volk' als het gaat om de omstreden afschaffing van de dividendbelasting, in plaats van de 'stem van ceo's en geld'. ,,Dat is echt nodig, die regeling moet van tafel."
Asscher is blij met de investering in onderwijs, maar vindt het niet genoeg. ,,De loonkloof mocht écht gedicht worden. Dit mag niet ten koste gaan van de kinderen. Schrap de bezuiniging op het mbo en kom de leraren tegemoet."
Interruptie van Klaas Dijkhoff (VVD). ,,U maakt een karikatuur van de eerdere bijdragen. Laten we - als we het positief willen doen - alle kanten eerlijk benoemen." De twee kibbelen wat en maken daarbij grapjes, maar eindigen allebei met serieuze toon. Dijkhoff vindt dat Asscher het kabinetsverhaal oneerlijk uitlegt, Asscher vindt het ook een slecht verhaal.
© ANP — Klaas Dijkhoff (VVD) en Lodewijk Asscher (PVDA) Asscher lijkt - in tegenstelling tot de andere fractieleiders - zijn speech uit het hoofd te doen. Hij kijkt de Kamerleden indringend aan. Hij verwijt het kabinet iedereen 'keihard' aan te pakken, behalve bankiers. ,,Dat vind ik geen sterke boodschap", oordeelt hij.
Pechtold is klaar. We gaan verder met Lodewijk Asscher (PvdA). ,,Het is vandaag grote verzoendag", begint hij. ,,Aan niet aan het begin van het debat bleek dat", sneert hij naar de clash tussen PVV-leider Geert Wilders en Tunahan Kuzu (Denk).
© ANP — Alexander Pechtold (D66) Pechtold benadrukt het belang van de publieke sector. ,,Daarom investeren we 6 miljard euro. Is dat genoeg? Nee, vast niet. Maar het is een trendbreuk, geen eindpunt." Dat geld moet dan wel op de goede plekken terecht komen, zoals de leraren."
,,Nederland heeft weinig te klagen. We behoren tot de vijf gelukkigste landen, er is ruimte om jezelf te zijn en we hebben een prachtige infrastructuur. Maar hoeveel kinderen kunnen er boven hun ouders uitstijgen", vraagt Pechtold zich af.
© ANP — Gert-Jan Segers (ChristenUnie) en Alexander Pechtold (D66) Pechtold pleit voor een sterker Europa. ,,Ik ben blij met deze premier die zei: 'Mijn idee over Europa is veranderd'. En dat werd tijd."
De D66-voorman wil dat Rutte bij Groot-Brittannië aandringt af te zien van de Brexit, een 'exit van de Brexit', omdat die ook grote problemen zou opleveren voor Nederland.
We gaan weer verder. Het woord is aan D66-leider Alexander Pechtold. Hij start met de klimaatproblematiek, waar hij 'samen de schouders onder wil zetten'. Wel wil hij van het kabinet weten of de omliggende landen zich ook aan de afspraken houden. De 'vervuiler betaalt', benadrukt Pechtold, maar er is ook verder ingrijpen van het kabinet nodig.
Schorsing tot 19.00 uur voor diner
Marijnissen is klaar met haar inbreng. Kamervoorzitter Arib schorst het debat tot 19.00 uur voor het diner. Daarna gaan we door met D66-leider Alexander Pechtold.
Ook D66-leider Alexander Pechtold kiest de aanval. ,,Volgende maand krijgen docenten er acht procent bij op hun loonstrook. Dat is niet dankzij u, dat is dankzij dit kabinet." Marijnissen heeft het zwaar. ,,Als u het heeft over de loonkloof.." - Pechtold onderbreekt: ,,Het is meer een kenniskloof."
© ANP Gert-Jan Segers (CU) heeft moeite met de claim dat de publieke sector 'in de fik' zou staan. Volgens hem doet dat geen recht aan de begroting, omdat daarin wel degelijk tegemoet wordt gekomen aan de problemen in de publieke sector. ,,Dit kabinet investeert 1,9 miljard euro, veel meer dan de 1,2 miljard die u zelf heeft opgenomen in uw verkiezingsprogramma. Ik vind dit gewoon niet fair, niet eerlijk."
Marijnissen: ,,Ik citeerde twee leraren, die heel veel steun hebben."Er lijkt weinig aandacht te zijn voor de inbreng van Marijnissen. Kamerleden praten er doorheen en vrijwel niemand - minus CDA-leider Buma - interrumpeert.
Ook Marijnissen staat stil bij het afschaffen van de dividendbelasting. ,,Een symbool van de politieke elite die niet in dienst staat van de burger, maar van de multinationals", oordeelt ze.
Het lijkt allemaal fantastisch te gaan, maar de publieke sector 'staat in de fik', gaat Marijnissen verder. ,,Hoe kan dat?", vraagt ze zich af. ,,Terwijl de winsten van bedrijven met 400 procent stegen, kregen mensen al veertig jaar niets meer te besteden."
,,Met de komst van meer markt, verdween de moraal", gaat Marijnissen verder. Ze gaat uitgebreid in op de economische crisis. ,,En wat misschien wel het ergste is: 10 jaar later hebben we nog altijd niks geleerd van de gemaakte fouten."
© ANP — Lilian Marijnissen (SP) Marijnissen somt een aantal van de schandaaltjes rond Rutte III op. ,,Debatten over liegende ministers en een premier die het vooral goed voor lijkt te hebben met het grootkapitaal. En dan vragen mensen zich af waarom het vertrouwen in de politiek afneemt."
Buma is klaar. Daarmee gaan we nu door met de vijfde spreker van vandaag: Lilian Marijnissen (SP). Er wordt flink de tijd genomen vandaag. Met 13 sprekers in totaal belooft het een lange avond te worden.
Buma is bijna klaar. ,,Keuzes zijn nodig om Nederland de komende 20 jaar sterker te maken, maar dat kan niet zonder duidelijke keuzes te maken." De coalitie wordt verbonden door het maken van die keuzes, stelt hij, ook al verschillen VVD, CDA, D66 en CU enorm van elkaar.
© ANP — Sybrand Buma (CDA) Buma gaat verder met Europa en het asielbeleid. ,,Hoe bouwen we een Europa waar iedereen goed in kan leven. Niet met alle 27 lidstaten samen, daar creëer je geen eenheidsworst mee", zegt Buma. Hij pleit voor kleinere groepen.
De CDA-leider staat nog even stil bij Lili en Howick. ,,Kortere procedures zijn niet het probleem. De asielzoeker krijgt in Nederland al vaak heel snel de uitslag. Het zit 'm in de stapeling van procedure op procedure."
Buma zegt dat dit het 'groenste kabinet ooit' is, maar de burger mag daar volgens hem niet financieel voor opdraaien. Net als bij Dijkhoff stelt Klaver (GroenLinks) dat de energierekening naar beneden moet. Daar wil Buma niet in meegaan.
© ANP Ook Buma krijgt het nu te verduren over de afschaffing van de dividendbelasting. De oppositie twijfelt openlijk aan de werkgelegenheid die met de maatregel behouden zal blijven. ,,U denkt toch niet dat ik dit steun voor vijf banen? Dit is goed voor het vestigingsklimaat in Nederland."
Asscher (PvdA) gelooft daar niets van. ,,U bent bang gemaakt door de grote bedrijven. Dit is dom." Buma benadrukt dat hij een verantwoordelijkheid heeft. ,,Ik zou me voor m'n kop slaan ik als ik later zou moeten zeggen: we hebben het niet gedaan."© ANP — Lodewijk Asscher (PvdA) Het kabinet moet flink investeren in de ouderenzorg, zegt Buma, maar de zorg kent twee gezichten. ,,Iedereen wil goede zorg, maar dan moeten we ook een steeds grotere rekening betalen." Ook moet er goede zorg zijn in alle gebieden van Nederland, niet alleen in de Randstad. Buma wil van het kabinet weten hoe daar rekening mee gehouden wordt.
Buma stelt dat het weliswaar beter gaat in Nederland, maar dat dat lang niet door iedereen zo wordt ervaren. ,,Er is veel onzekerheid, zeker richting de toekomst." De begroting voor volgend jaar zet een positieve toekomst 'in de grondverf', aldus de CDA-leider.
Buma wil eerst stilstaan bij vanmorgen, waar 'grenzen bereikt en overschreden zijn'. Hij verwijst naar de clash tussen PVV-leider Wilders en Denk-voorman Tunahan Kuzu. ,,We kunnen zeggen: degene die het vaakst op beeld is wint, maar volgens mij verliezen we dan allemaal." Geroffel vanuit de Kamerbankjes.
Nu echt klaar. We gaan verder met CDA-voorman Sybrand Buma voor zijn inbreng. Hij heeft 35 minuten spreektijd.
Klaver is klaar met zijn betoog. Buma is nog niet klaar met de GroenLinks-voorman: ,,U had gewoon mee kunnen doen met de coalitie. Vind u nog steeds dat het kabinet onder een morele ondergrens is gedoken?" Klaver: ,,Ik blijf bij mijn woorden." Dat vindt Buma gek: ,,U verklaart dat u bereid bent samen de schouders eronder te zetten, maar dan verleent u dus steun aan een kabinet dat wat u betreft onder een acceptabele morele ondergrens is gedoken", sneert hij.
© ANP ,,Als banken dreigen om te vallen, worden ze gered met miljarden euro's. Als mensen dreigen om te vallen, blijft het stil vanuit het torentje", gaat Klaver verder. ,,Het enige wat ze kunnen doen is hier tegen opstaan."
De tegenbegroting kan rekenen op flink wat kritiek van de oppositiepartijen. CDA-leider Buma verwijt Klaver dat hij de economie 'op een linkse manier kapot maakt'. Ook Gert-Jan Segers (CU) vindt dat de kabinetsbegroting onterecht op een negatieve manier wordt voorgesteld.
GroenLinks, PvdA en SP presenteerden vanmorgen hun tegenbegroting, mét behoud van de dividendbelasting. Per saldo investeren de oppositiepartijen zo'n 6 miljard. Daartegenover staat een lastenverzwaring van ongeveer hetzelfde bedrag die vooral neerkomt bij de rijken en grote bedrijven, aldus het CPB. Zo heeft deze tegenbegroting een nivellerend effect, zoals links het graag ziet.
We gaan verder. Klaver begint aan zijn inbreng. Hij maakt de rekensom op van de afgelopen acht jaar. ,,De kleine raampjes van het torentje belemmeren het uitzicht op de realiteit." Volgens de GroenLinks-voorman is er niks geleerd van de economische crisis, en gaan we weer op dezelfde manier door. ,,Dit is de economie van 2007. Van te grote risico's bij banken en ongelijkheid in de samenleving."
De magen zijn gevuld en de Kamerleden druppelen weer binnen in de plenaire zaal van de Tweede Kamer. GroenLinks-leider Jesse Klaver krijgt zometeen het woord voor zijn inbreng. Hij heeft 30 minuten spreektijd.
© ANP — Jesse Klaver Schorsing tot 14.50 uur voor de lunch
Daarna is het woord aan GroenLinks-leider Jesse Klaver.
Dijkhoff is klaar met zijn betoog.
Marijnissen (SP) spreekt van een vorm van klassenjustitie. Dijkhoff vindt dat onterecht: ,,Er bestaan nu al verschillen tussen wijken. In de ene is er veel meer criminaliteit dan de andere. Met deze aanpak proberen we dat juist recht te trekken. Als dat lukt verdwijnt de maatregel ook weer."
Klaver (GroenLinks) doet ook een duit in het zakje. ,,Wat een arrogantie". Dijkhoff: ,,U herkent het als geen ander."
De GroenLinks-leider verwijt Dijkhoff dit voorstel als afleiding in te zetten om het niet te hoeven hebben over de dividendbelasting. Bovendien vindt hij dat de VVD weer de focus legt op de onderkant van de samenleving. ,,Zullen we bankiers ook veel harder gaan straffen?" Dijkhoff: ,,Als ze het in die wijken doen wel ja, dat is consequent."Ook CDA-leider Buma heeft nog wat uitleg nodig. ,,Als iemand een hulpverlener in Amstelveen in elkaar slaat, wordt hij minder hard gestraft dan iemand die een hulpverlener in Amsterdam-West in elkaar slaat, omdat daar de problemen groter zijn. Dat kan toch niet?" Dijkhoff: ,,Dat klopt en dat kan wel."
Buma blijft erbij dat dit voorstel onwerkbaar is. Hij krijgt bijval van Pechtold. De heren hebben een forse clash met Dijkhoff, die baalt van de negatieve toon. ,,Zo komt er een eind aan het debat en hebben we aan het eind van de dag geen klap gedaan voor dat vier-jarige meisje dat nog steeds geen Nederlands kan." Zijn opmerking levert onrust op in de Kamer.
© ANP Ook Kuzu (Denk) mengt zich in de discussie. Hij noemt het voorstel van Dijkhoff 'postcoderacisme'. Onzin, zegt Dijkhoff, die benadrukt dat niet de wijk bepalend is, maar waar de criminele daad verricht wordt. ,,Dat doen we juist om de mensen in die wijk te beschermen."
Pechtold (D66) breekt in. Hij wil weten of Dijkhoff bedoelt dat hij hele wijken weg gaat zetten als groepen waar de vrijheid in het geding is en die moeten worden aangepakt. ,,Want dan voorspel ik vast: daar ga ik dwars voorliggen."
Dijkhoff stelde vanmorgen in deze krant voor om criminaliteit in probleemwijken dubbel zo hard te bestraffen. Ook moeten ouders in die wijken worden verplicht hun kinderen naar de opvang te sturen, zodat zij de Nederlandse taal en cultuur leren, vindt Dijkhoff.
© ANP — Alexander Pechtold Dijkhoff gaat door met zijn derde onderwerp: ,,De vrijheid. Op dat vlak schieten we tekort. We bereiken te weinig met integratie. Te veel mensen hebben een achterstand. We moeten mensen die klein worden gehouden bewust vrij gaan maken. We moeten afdwingen dat mensen zo snel mogelijk Nederlands leren."
Daar is Thierry Baudet (FvD), met zijn eerste interruptie. ,,Het model waar we nu mee werken rond klimaatveranderingen, erkent dat als we alle maatregelen toepassen, het effect nog altijd extreem klein is." Hij zou dat geld anders inzetten: ,,Innovatie, beter onderwijs, etc. Waarom die is 0.00007 graad opwarming van de aarde tegengaan, terwijl dit veel slimmer is? Waarom doet de VVD dit, terwijl het helemaal geen effect heeft?"
Dijkhoff: ,,De doelen zijn ambitieus en brengen significante verschillen als iedereen meedoet, dus niet alleen Nederland. Daarom moeten we er ook goed op letten dat de omringende landen ook hun aandeel leveren. We kunnen niet meer vragen van Nederland dan wat we ons nu tot doel hebben gesteld."© ANP — Thierry Baudet Klaver (GroenLinks) vraagt Dijkhoff waarom de energierekening van mensen omhoog gaat. Dijkhoff: ,,Het is een van de maatregelen, maar je moet het behoedzaam doen om te zorgen dat je geen draagvlak verliest." Volgens Klaver wordt met de maatregel niet minder energie verbruikt, maar wordt wel de staatskas gespekt. ,,Kunt u dat eruit halen?"
Dijkhoff (VVD) gaat door: hij noemt de aanpak van de klimaatverandering 'het volgende grote onderwerp' waarmee het kabinet aan de slag moet gaan. ,,Voor de toekomst van mijn dochter", voegt hij eraan toe. Dat betekent niet dat er alleen maar geïnvesteerd moet worden, benadrukt hij. ,,Het klimaatdoel heiligt niet alle middelen. We moeten ook rekenen op innovatie."
© ANP
