Russische troepen zijn begonnen zich terug te trekken van de oude, in 1986 ontplofte kerncentrale in het Noord-Oekraïense Tsjernobyl. De manschappen hadden het complex in de regio van de Oekraïense hoofdstad Kiev kort na het begin van hun invasie vijf weken geleden veroverd.

Volgens het Amerikaanse ministerie van Defensie trekken de militairen in de richting van Belarus, een Russische bondgenoot. Het is nog onduidelijk of iedereen vertrekt. Het Pentagon ziet ook andere troepenverplaatsingen weg van Kiev. De Amerikanen houden er rekening mee dat een deel naar het oosten van Oekraïne moet om daar verder te vechten.

Enkele dagen geleden verlieten de Russen na een korte bezetting al de stad Slavoetitsj, waar personeel woont van de kerncentrale van Tsjernobyl.

Vanwege de aanhoudende komst van vluchtelingen uit Oekraïne activeert het kabinet vanaf vrijdag het noodrecht (wat iets anders is dan de noodtoestand). Het houdt in dat vanaf vrijdag burgemeesters wettelijk verantwoordelijk zijn voor de opvang van Oekraïners.  Tot nu toe moest het kabinet nog aan gemeenten vragen of ze Oekraïners wilden opvangen. ,,Nu wordt dat hun taak’’, zei staatssecretaris Van der Burg (Asiel) na afloop van een crisisoverleg tussen betrokken bewindslied.

Russische troepen rond de Oekraïense hoofdstad Kiev zijn zich volgens het ministerie van Defensie in Moskou aan het hergroeperen om zich te gaan richten op andere gebieden en de 'bevrijding' van de separatistische Donbas-regio in het oosten van het land. De mededeling komt een dag nadat het ministerie aankondigde de militaire operaties tegen Kiev en de noordelijke stad Tsjernihiv drastisch terug te schroeven, ter ondersteuning van de vredesonderhandelingen.

Dat besluit werd in het Westen en Oekraïne met scepsis begroet, zeker nadat Tsjernihiv in de nacht toch zwaar werd gebombardeerd. Ook in de omgeving van Kiev zijn de aanvallen vooralsnog niet gestaakt.

Moskou heeft al eerder gezegd dat de focus nu ligt op het veroveren van de hele Donbas-regio, waar pro-Russische separatisten de zelfverklaarde republiekjes Donetsk en Loehansk hebben uitgeroepen. Delen van die provincies worden gecontroleerd door Oekraïne en het verzet in bijvoorbeeld de havenstad Marioepol is ondanks zware beschietingen nog altijd niet gebroken. De Oekraïense gouverneur van Donetsk zei dat er voortdurend granaatbeschietingen zijn langs de frontlinie.

Moskou eist dat Oekraïne afstand doet van de Donbas, dat een kleine 10 procent van het Oekraïense grondgebied beslaat. Kiev is daartoe niet bereid, maar heeft wel voorgesteld de status van het gebied voor vijftien jaar te bevriezen, mits de Russen zich terugtrekken. Overigens proberen de Russen het Oekraïense leger rond de separatistische regio's al dagen te omsingelen nadat was gebleken dat ze in het noorden onvoldoende slagkracht hadden.

Premier Mark Rutte stelt dat een eventueel vredesplan tussen Rusland en Oekraïne waarbij het laatste land stukken territorium aan Rusland verliest, niet betekent dat de sancties tegen Rusland zullen stoppen. Dat meldt persbureau Reuters. Mocht Rusland willen dat de sancties lichter worden, dan moet het land de soevereiniteit en het grondgebied van het binnengevallen land respecteren.

Vredesoverleg moet serieus zijn en geen afleiding, aldus Rutte. ,,En laat me een ding heel duidelijk maken: een vredesakkoord onder bedreiging, gepaard gaande met het verlies van Oekraïens territorium en soevereiniteit, is niet de manier om terug naar normaal te gaan. Noch zal het automatisch leiden tot het verzachten van de sancties."

De Nederlandse premier is momenteel op bezoek in Spanje. Hij spreekt er koning Felipe VI alsook de Spaanse premier Pedro Sanchez.

In zijn Herdenkingslezing (Lección Conmemorativa) van de Fundación Carlos de Amberes in het Prado Museum verklaarde Rutte dat de Russische aanval meer is dan een strijd tussen Oekraïne en de Russische agressor. 'Het is een gevecht voor democratie' en 'tegen herkolonisatie'.

De oorlog maakt helder dat Europa zijn manier van leven moet kunnen verdedigen, sprak Rutte. Om dit te bereiken moet de EU economisch nog sterker worden. Verder moet de afhankelijkheid van Russische olie en gas zo snel mogelijk worden afgebouwd en moet een sterkere EU beter gaan samenwerken met de NAVO.

De wijdverbreide en willekeurige Russische aanvallen op bevolkte gebieden in Oekraïne kunnen uiteindelijk oorlogsmisdaden worden, waarschuwt de hoge commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties. Volgens haar zit de bevolking van Oekraïne in 'een levende nachtmerrie' sinds Rusland vijf weken geleden zijn grootschalige invasie begon.

De levens van miljoenen mensen liggen overhoop omdat ze worden gedwongen hun huizen te ontvluchten of zich te verbergen in kelders en schuilkelders, terwijl hun steden worden geteisterd en vernietigd. Hoge commissaris Michelle Bachelet riep Moskou op gehoor te geven aan de krachtige internationale oproepen  'en onmiddellijk actie te ondernemen om zijn troepen van Oekraïens grondgebied terug te trekken'.

Tijdens de presentatie van haar jongste verslag over de mensenrechtensituatie in Oekraïne uitte Bachelet haar bezorgdheid over het gebruik van zogenoemde clusterbommen, die bij hun inzet ontploffen in talrijke kleinere projectielen en zo dood en verderf zaaien. Volgens de commissaris zijn er geloofwaardige beschuldigingen dat Russen dat zeker 24 keer hebben gedaan, en wordt onderzocht of ook Oekraïne zich er schuldig aan heeft gemaakt.